«Οι
Ομάδες Συμβουλευτικής Υποστήριξης δεν αφορούν προβληματικούς ανθρώπους αλλά προβληματισμένους
ανθρώπους.»
Ένας χρόνος
κοντεύει από την έναρξη λειτουργίας τις Ομάδας Συμβουλευτικής Υποστήριξης
της Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων κι η αίσθηση που επικρατεί στην
ατμόσφαιρα παραμένει φιλική και ευχάριστη μεταξύ των μελών. Η Ομάδα είναι ένα
ανοικτό σύνολο ατόμων που πάσχουν από Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου
και στόχο της έχει την ενημέρωση, την αλληλο-συνεύρεση και την
αλληλο-υποστήριξη των συμμετεχόντων προσώπων τα οποία έχουν ομοιογενή και κοινά
«χαρακτηριστικά».
Μέσα από τις
ομάδες Συμβουλευτικής υποστήριξης το άτομο
έχει τη δυνατότητα να μοιραστεί εμπειρίες, να ανακαλύψει και να γνωρίσει
δεξιότητες που θα το βοηθήσουν στην καθημερινότητα του και να δει πως δεν είναι
μόνο του! Φυσικά το κάθε μέλος της ομάδας διατηρεί την ατομικότητα του και
βρίσκει στον άλλο κοινά βιώματα. Αυτό άλλωστε καθιστά και την κάθε ομάδα
μοναδική. Ο ρόλος που ο καθένας παίζει μέσα στην ομάδα, όντας ο εαυτός του, εμπλουτίζει
την αλληλεπίδραση και δημιουργεί προϋποθέσεις αυτογνωσίας!
Αν και «κάθε
αρχή και δύσκολη», σε μικρό χρονικό διάστημα οι επιφυλάξεις και οι
ενδοιασμοί χάνονται. Όπως χαρακτηριστικά
αναφέρει ο Γ. «….με αρκετή δόση ντροπής και τρεμάμενη φωνή πήρα τηλέφωνο στα
γραφεία της Π.Ε.Σ.ΠΑ. πιο πολύ από περιέργεια παρά για να λάβω μέρος στη ομάδα
αλληλοβοήθειας» ενώ συμπληρώνει «…τέσσερις μήνες και καμία 10αρια
ομαδικές συναντήσεις και οι ενδοιασμοί
άνηκαν στο παρελθόν …όχι δε με εγκατέλειψε η νόσος αλλά γνώρισα άτομα με
αντίστοιχες εμπειρίες, σκέψεις και ανησυχίες...»
Κάπως έτσι αρχικά σκέφτεται το κάθε άτομο. Το
κατακλύζουν ντροπή και φόβος, δύο συναισθήματα που πηγάζουν από την αβεβαιότητα
και το άγνωστο. Το «άγνωστο» κυρίως είναι που φοβίζει το κάθε μέλος της ομάδας,
κι αυτό γιατί η έκθεση του εαυτού μας σε αγνώστους αποτελεί έναν στερεότυπο
φόβο.
Ένα θέμα που
αρκετά συχνά συζητάμε με την ομάδα είναι και αυτός ο φόβος της έκθεσης, αλλά
και κάθε είδους στερεότυπα, αμφιβολίες, ανασφάλειες σχετικά με ποικίλα θέματα
και ανησυχίες.
Η γνωριμία
φυσικά ξεκίνησε από πιο γνωστά «μονοπάτια». Όλα τα μέλη ήταν άτομα με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου,
αυτό εξασφάλιζε μια σχετική ομοιογένεια στην ομάδα. Ο κάθε ένας που συστήνονταν
παρουσίαζε τον εαυτό του και σαν προέκταση της γνωριμίας αναφερόταν σε αυτό που
τον απασχολούσε. Όλοι είχαν ένα κοινό: Ελκώδη κολίτιδά και νόσο του Crohn. Στη
συνέχεια των συναντήσεων μας κυριάρχησε η ενημέρωση σχετικά με θέματα που
ενδιέφεραν τα μέλη της ομάδας και όσο ο
καιρός προχωρούσε, τα μέλη γνωρίζονταν όλο και πιο πολύ, μοιράζονταν πιο πολλά
και μάθαιναν, μέσα από το διάλογο, ακόμα περισσότερα.
Η Σ. ,η οποία
πάσχει από νόσο του Crohn
στο μοίρασμα τις εμπειρίας της μαζί μας λέει: «Προσπαθούμε να
συζητάμε για πολλά ειδικά και μη θέματα σχετικά με την πάθησή μας και τις
επεκτάσεις που έχει αυτή στην καθημερινότητά μας, στις κοινωνικές μας σχέσεις
και στη ζωή μας γενικά. Και είναι ανακουφιστικό να ανακαλύπτεις, ότι κάποιοι
αντιμετωπίζουν δυσκολίες που είναι κοινές με τι δικές σου.»
Ομαδική
Συμβουλευτική
Σε κλίμα
σεβασμού, αποδοχής και εχεμύθειας το άτομο έχει τη δυνατότητα να μοιραστεί
σκέψεις και συναισθήματα με ανθρώπους που τους απασχολούν παρόμοιες ανησυχίες. Είναι
σε θέση να εκπαιδευτεί και να γνωρίσει δεξιότητες που θα το διευκολύνουν στην
καθημερινότητα του, μιας και τα δεδομένα τις καθημερινότητας του αλλάζουν
διαρκώς, από ατομικές του ανάγκες μέχρι
και την επικοινωνία με το γιατρό του, τους οικείους αλλά και το ευρύτερο
κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα έχει την ευκαιρία να ενημερωθεί και να δοκιμάσει
τρόπους με τους οποίους μπορεί να αποδεχτεί και να διαχειριστεί την νόσο. Πολύ
βασικές είναι οι πρώτες συνεδρίες όπου εδραιώνεται η Συμβουλευτική σχέση μέσα
στην ομάδα και αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη. Κατά την πορεία της ομάδας τα
αιτήματα εξελίσσονται και τροποποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες των μελών.
Τα
μέλη
Η σύσταση
των ομάδων Συμβουλευτικής
Υποστήριξης στηρίζεται στην ομοιογένεια.
Όσο τα χαρακτηριστικά των μελών, όπως ηλικία, νόσημα, οικογενειακή κατάσταση
κ.α. είναι κοινά, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιτυχημένων διεργασιών
μέσα στην ομάδα. Τα μέλη των ομάδων Συμβουλευτικής στα χρόνια νοσήματα καλό
είναι να μην ξεπερνάει τα 8-10 άτομα. Στόχος των μελών είναι να δημιουργηθεί
ένα ασφαλές πλαίσιο στο οποίο θα αναπτυχθεί κλίμα ζεστασιάς και οικειότητας και
θα μπορούν να μοιράζονται, να συναισθάνονται και να σέβονται ο ένας τον άλλο. Σύμφωνα
με όσα μας λέει η Σ…: «Η δική μου εμπειρία μόνο θετικά συναισθήματα μου
έχει αφήσει και συνεχίζει να με ενδιαφέρει (ακόμα περισσότερο τώρα) καθώς
έχουμε δημιουργήσει μία μικρή αλλά δεμένη ομάδα, αφού έχουμε «κουμπώσει» πολύ
καλά μεταξύ μας.»
Ο
Συντονιστής
Το άτομο που
συντονίζει την ομάδα είναι ειδικός ψυχικής υγείας και ο ρόλος του είναι να
συνεργάζεται, να οργανώνει, να παρατηρεί και να συντονίζει ομαλά την ομάδα. Μια
πρώτη συνάντηση με το κάθε υποψήφιο
μέλος είναι απαραίτητη για να δουν από κοινού τις ανάγκες του συμμετέχοντα και
αν η ομάδα είναι κάτι που του ταιριάζει ή όχι, (απόφαση που παίρνει με τη
βοήθεια του συντονιστή). Ο συντονιστής σύμφωνα με τη Γνωσιακή-Συμπεριφορική
θεραπεία δεν παρουσιάζεται σαν αυθεντία.
Παραδέχεται τα λάθη του και συνεργάζεται με το Συμβουλευόμενο. Έτσι ακριβώς γίνεται και στην ομάδα. Ο σύμβουλος
ερευνά επιστημονικά θέματα, που του έχουν θέσει τα μέλη, τα παρουσιάζει κι
έπειτα όλοι μαζί συζητούν σκέψεις και προβληματισμούς.
Συμπερασματικά
Σύμφωνα με την
Γνωστική συμβουλευτική διαδικασία οι ομάδες Συμβουλευτικής υποστήριξης
καλύπτουν ανάγκες που το άτομο χρειάζεται να διαχειριστεί στην καθημερινή του
όπως την επαφή από τον Γονιό και τον Φίλο έως τον Δάσκαλο, τον Ψυχολόγο και τον Γιατρό. Αν και ενδοιασμοί
όπως προαναφέραμε αρχικά θα υπάρχουν
εντούτοις και όπως θα προσθέτει η Σ…: «Αν κάποιος είναι αρκετά διστακτικός
στο να γίνει μέλος μιας ομάδας, όπου θα μιλάει για τα θέματά του, τουλάχιστον
ας το δοκιμάσει προτού το απορρίψει.»
Βάσια Καραγιώργου
φωτογραφία: Χρήστος Βλάχος, σε πλαγιά του Ολύμπου
